Onaanvaardbaar risico door krakkemikkige bouwstenen

De teelt van Nederlandse sla dreigt te verdwijnen door grote onzekerheid. De onzekerheid in de teelt wordt veroorzaakt door een ambivalente houding van de maatschappij: deze ambivalentie leidt tot een onmogelijke spagaat voor de gehele keten van bladgewassen. De hoogstaande kwaliteit kan met de huidige kennis niet  worden gerealiseerd. Immers niet inzetten van gewasbeschermingsmiddelen leidt tot visuele schade en tot derving. Dat betekent afnemende voedselzekerheid en een toename van voedselverspilling. De inzet van natuurlijke vijanden leidt tot product-vreemde organismen op het te verkopen product en de inzet van gunstige bacteriën en schimmels leidt tot afkeur in de vers keten.

Inhoudsstoffen sla

Schimmel tast sla aan

De schimmel valse meeldauw, in het telersjargon 'wit' of 'bremia' groeit onder vochtige en warme omstandigheden. Juist het klimaat waarin sla ook groeit. Bremiasporen vestigen zich op de slablaadjes en zorgen voor aangetaste sla in de vorm van witte schimmel vlekken. Tot ca. 10 jaar geleden kon de sla behandeld worden met een weerstand verhogende meststof (het zout kaliumfosfiet). Echter is een deel van deze meststof zonder deugdelijke onderbouwing aangemerkt als chemische stof en mag deze niet meer als meststof worden ingezet. Het gevolg is dat slatelers dure synthetische middelen moeten inzetten om de sla vrij te houden van schimmels. En dat stimuleert een natuurlijke proces waardoor schimmels sterker worden.

Onderzoeksperspectief

Zweefvliegen en gaasvliegen eten luizen. Daarmee kunnen zweefvliegen en gaasvliegen de slateler helpen om luizenbeschadiging te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat zweervliegen en luizen o.a. rusten in witte bloemetjes genaamd Alyssum. Een rijtje Alyssum afwisselen met een rijtje sla zou perspectief kunnen bieden. Echter de juiste omstandigheden waarin de natuurlijke vijanden in de Alyssum rusten zijn nog niet ontdekt. Ook de hoeveelheid luizen die ze op kunnen eten is onbekend. De zekerheid van de inspanning van de luizenverdelgers is nog onbekend. Veldruimte voor sla vervangen door Alyssum gaat ten koste van het gebruik van schaarse grond. Uitgebreid onderzoek om risico's te kunnen inschatten en beperken van deze teeltmethode is noodzakelijk. De slatelers pakken die handschoen op maar hebben niet binnen twee jaar een passend antwoord.

Waarom is de tuinder boos?

De zorgen van de tuinder over de toekomst van meerdere teelten zijn groot. Deze uit zich in boosheid richting Den Haag, Brussel, milieuorganisaties of de grachtengordel. De boosheid komt voort uit onmacht en kent een diepere drijfveer

Onderzoek in de sla van 2020 tot 2023

Samenvatting van uitgebreid onderzoek in sla in de periode 2020 - 2023. Dit onderzoek is gefinancierd door de telers aangevuld met ketenpartijen en de Topsector tuinbouw en uitgangsmaterialen.

Ervaringen

Adviseur Henry Rombouts van Hortagri loopt door een perceel IJsbergsla en constateert een aantal tekortkomingen:

Luizen genieten van sla

Niet alleen mensen maar ook luizen genieten van gezonde voeding in de vorm van sla. Luizen veroorzaken vreterij in de sla waardoor de slablaadjes kwetsbaar worden en gaten vertonen. Tot 5 jaar geleden beschermden de telers de sla door het zaad in afgesloten omstandigheden te behandelen met een minimale hoeveelheid chemisch middel. Echter de toepassing op het zaad is verboden met als gevolgd dat de slateler nu een bestrijding in het veld moet uitvoeren met een veelvoudige hoeveelheid. Dat doen slatelers met een selectief middel dat de natuurlijke vijanden, zoals zweefvliegen in leven laat. Echter dit middel gaat volgend jaar verdwijnen zonder dat de zaadbehandeling weer mogelijk wordt gemaakt. De afnemers accepteren geen luis in de sla. De meest effectieve manier van luisbeheersing mag niet meer. Dat gaat ten kosten van footprint, grondgebruik en voedselzekerheid.

Lieveheersbeestje

Het lieveheersbeestje, de Coccinella, is het toonbeeld van vredelievendheid, het beestje is vriendelijk voor de natuur, lief, schattig, herkenbaar en is daardoor heel knuffelbaar. In de agrarische sector kennen we het lieveheersbeestje als bestrijder van luizen. Echter......